Program

Czwartek, 17.08.2023

18:30 | Otwarcie wystawy „Synagoga w Grodzisku” | Wystawa | Mediateka, ul. 3 Maja 57

Zapraszamy na otwarcie wystawy poświęconej Wielkiej Synagodze w Grodzisku Mazowieckim. Synagoga znajdowała się przy ulicy Berka Joselewicza 8A na terenie Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Grodzisku. Tuż przed wybuchem II wojny światowej rabinem Grodziska była Izrael Szapiro z chasydzkiej dynastii Szapiro z Grodziska, którą w XIX wieku założył cadyk Elimelech.

Synagoga nie bez powodu była nazywana Wielką. Jej rozmiary były imponujące, a w środku mogło zmieścić się aż 600 osób.

Zadanie „Synagoga” w Grodzisku dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa.

Partnerem wystawy jest Muzeum Getta Warszawskiego.

19:00 | „Kabała” - spotkanie z Rabinem Shają Welfeldem (IL) | Wykład | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Zapraszamy na spotkanie z Shają Welfeldem, rabinem z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. Podczas wykładu rabin Welfeld (Izrael) opowie, czym jest kabała i jakie są jej źródła i koncepcje, jak ją rozumieć i czym zajmują się kabaliści. Rabin Welfeld przedstawi również najważniejsze nurty kabały.

Shai Welfeld – urodził się w Stanach Zjednoczonych i dorastał w Izraelu, a teraz jest żonaty i ma jedną córkę. Po czterech latach nauki w Yeshivat Ahavat Yisrael w Netivot i dodatkowych trzech latach w Yeshivat Machanaim otrzymał święcenia rabinackie [Smicha]. W ciągu tych lat Shai ukończył z wyróżnieniem Herzog College (licencjat). Obecnie kończy studia magisterskie z pedagogiki w Herzog College. Shai jest obecnie zastępcą rabina Naczelnego Rabina Polski Michaela Schudricha w Warszawie.

Piątek, 18.08.2023

14:00 - 19:00 | „Sh'ma” | BNNT | Interwencja artystyczna | ul. Harcerska 3

Na IV Festiwal Kultury Żydowskiej w Grodzisku Mazowieckim BNNT przygotowuje rzeźbę dźwiękową, której jedynym wizualnie dostępnym elementem będzie dawna żydowska kamienica rodziny Winterów. Ten opuszczony budynek z zamurowanymi oknami, stojący w ciszy, z boku toczącego się życia, wydaje się być martwy i czekać tylko na rozbiórkę. BNNT zamierza obudzić drzemiący potencjał treści zapomnianych już historii związanych z tym obiektem, poprzez wielogodzinną medytację dźwiękową, nadającą abstrakcyjny głos budynkowi przy ulicy Harcerskiej. Tytuł Sh’ma znaczy słyszeć, słuchać, jednak Sh’ma oznacza również zrozumienie, poświęcenie uwagi, spełnienie prośby. W języku hebrajskim nie było słowa oznaczającego ślepe posłuszeństwo (czasownik le’tzayet został zapożyczony z języka aramejskiego). Sh’ma oznaczało prośbę o zrozumienie, tym samym było też prośbą o postępowanie w zgodzie z własnym przekonaniem o słuszności wypowiadanej treści. Zatem „Kto ma uszy do słuchania, niechaj słucha!” — warczącej i buczącej opowieści znikającej architektury dawnego miasta.

 

BNNT – funkcjonuje od 2008 roku, nie jest jednak typowym zespołem muzycznym. Działalność sceniczna i studyjna grupy przeplata się z wydawniczo-projektową praktyką Daniela Szweda, jak również silnie zazębia się z twórczością Konrada Smoleńskiego na polu sztuk wizualnych. Dzięki temu aktywność BNNT przybiera różne formy: od zinów po instalacje artystyczne czy film. To zawieszenie pomiędzy różnymi formami wypowiedzi wydaje się być jedną z podstawowych strategii grupy, która konsekwentnie stara się także rozmywać obraz jej faktycznego składu. Nie tylko sceniczne użycie maski ma marginalizować tożsamości twórców. Płytę Multiverse w 2018 roku wydali zarówno w duecie (z gośćmi) jak i w kolejnych sześciu wersjach, stworzonych przez innych muzyków.

 

BNNT | Sh’ma
18.08.2023.
Kamienica Winterów, ul Harcerska 3, Grodzisk Mazowiecki

Zadanie publiczne pn. IV Festiwal Kultury Żydowskiej w Grodzisku Mazowieckim: Majse dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego.

17:00 - 18:30 | „Co robi wiewiórka w synagodze?” - Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Grodzisku | Prowadzenie: Elżbieta Grab | Warsztaty | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Co robi wiewiórka w synagodze? Sprawdzimy to, przyglądając się malowidłom z wnętrza synagogi z osiemnastowiecznego miasteczka. Wnętrza pełnego fantastycznych zwierząt i znaków zodiaku! Wiewiórka i inne zwierzęta pojawią się też w bajce Singera, którą przeczytamy i na jej podstawie wspólnie nagramy własne słuchowisko. Na koniec wykonamy magnesy z fragmentami barwnego sklepienia synagogi z Gwoźdźca.

Na zajęcia obowiązują zapisy mejlowe: warsztaty@festiwalkulturyzydowskiej.pl

Elżbieta Grab – edukatorka, trenerka dramy stosowanej, autorka materiałów edukacyjnych i scenariuszy zajęć; pracuje w Dziale Edukacji Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

Wydarzenie odbywa się we współpracy z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

18:00 | Otwarcie wystawy „Rodzina Gancer” i spotkanie z potomkiem rodziny Gancer z Grodziska | Wystawa + Wykład | Prowadzenie: Shalom Gantzer (IL) | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Aby poznać początki rodziny Gancer, powinniśmy cofnąć się do roku 1803, kiedy w Krasnobrodzie urodził się Mosze Gancer. To pierwsza znana postać z całej rodziny, która przez następne ponad sto lat zamieszkiwała Krasnobród, Szczebrzeszyn, Tomaszów Lubelski, Hostynne, Tyszowce, Grodzisk i Dzierżoniów. W Grodzisku Gancerowie, za sprawą Berka i Feiwela, pojawili się  na początku XX wieku.

W tym roku na IV Festiwalu Kultury Żydowskiej w Grodzisku Mazowieckim będziemy gościć potomka Jehudy, Szaloma Gancera (Izrael), który opowie o historii swojej rodziny.

W tym roku również zaprezentujemy kolejną wystawę poświęconą rodzinom z Grodziska. Po rodzinie Gerecht i Frejdlich zagłębimy się w historie rodziny Gancer. Wydarzenia odbędą się w Centrum Festiwalowym znajdującym się w specjalnym namiocie.

19:00 | „Przemilczane opowieści. O zapomnianych ofiarach II wojny światowej” | Spotkanie z pisarką Joanną Ostrowską | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Joanna Ostrowska – doktorka nauk humanistycznych w zakresie historii, studiowała również w Instytucie Sztuk Audiowizualnych UJ, Katedrze Judaistyki UJ, Gender Studies UW, Zakładzie Hebraistyki UW i PWSFTviT w Łodzi. Wykładowczyni akademicka, krytyczka filmowa, dramaturżka. Zajmuje się tematyką związaną z przemocą seksualną w czasie II wojny światowej i zapomnianymi ofiarami nazizmu. Autorka głośnej książki „Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej” (2018), za którą otrzymała nagrodę Mauthausen-Memorial-Forschungspreis oraz książki „Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej” za którą została nagrodzona Nike Czytelniczek i Czytelników 2022.

Spotkanie odbywa się przy wsparciu finansowym AJC – American Jewish Committee.

20:00 - 22:00 | DJ-set Tropikal Camel (DE) | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Przez ostatnie lata Tropikal Camel oczarowywał publiczność od Europy po Afrykę i Bliski Wschód, łącząc perkusję z psychodeliczną nutą – brzmienie, które dotyka zarówno dziedzictwa, jak i futuryzmu.

W swój unikalny sposób łączy elementy w specjalną mieszankę – napędzany bas, głębokie pady i posiekane śpiewy. Jego magiczne umiejętności, łączące muzyczne światy i elementy, uczyniły go jednym z nadchodzących nazwisk europejskiej sceny klubowej. Jego niezwykły występ na żywo w Red Light Radio Amsterdam powstał jako zapowiedź jego potężnej premiery w ADE (Amsterdam Dance Event).

Grał w najlepszych klubach Berlina i całej Europy, a także olśniewający występ na Nyege Nyege Festival w Ugandzie w 2016 roku. Z muzycznym doświadczeniem 20 lat, Tropikal Camel na żywo to głęboko podnoszący na duchu rytuał, który sprawia, że taniec podłoga wypełniona świeżymi kolorami i niesamowitymi wibracjami.

„Ten Tropikal Camel ma niezaprzeczalny talent muzyczny i najwyższą jakość filozofa: zadawanie pytań – te cechy, które uczyniły go tym, kim jest dzisiaj: muzycznym ambasadorem” – Jeunen Afrique

„Ten inteligentny album plemiennych arabskich, basowych i industrialnych techno jest bardziej skoncentrowany na jego dziedzictwie, począwszy od jego dziadków, aż po Maroko, Iran, Kurdystan i Austrię” – The Guardian

Sobota, 19.08.2023

12:00 | Cwiszn/Po obu stronach lustra | Patrycja Dołowy | Ingerencja artystyczna w przestrzeni miasta | Miejsce po byłej synagodze, ul. 17 stycznia 1

W gładkiej powierzchni jak w lustrze można dojrzeć tylko jedną stronę – tę odbitą. Bajki uczą, że by spojrzeć na wskroś, potrzebna jest rysa, brama, miejsce przejścia na drugą stronę lustra. Wyrwa w przestrzeni, brak, pustka mogą być czasem bardziej namacalnym znakiem niż to, co leży na wierzchu. Tak jest, gdy część historii miejsca została z jej fizycznej warstwy wymazana, zakryta i jest nie tylko nieobecna, ale też trudna do wyobrażenia, bo już nie ma jej gdzie zmieścić.

Miejsce po synagodze, miejsce po żydowskim dworze, po szkole, po domu. By zerknąć na drugą stronę, przywrócić to co niewidoczne, potrzebna jest opowieść. Nie jedna.

Spotkamy się w miejscu, gdzie niegdyś stała synagoga i razem przejdziemy kiedyś zwykłą pewnie drogą stamtąd do innego miejsca, którego już nie ma. Kawałki lustra – obrazy z pozbieranych okruchów, zapisanych śladów, w zależności od tego pod jakim kątem w nie spojrzymy, zobaczymy w nich siebie lub to, co poza nami, schowane w głębi. Spojrzenie przez pryzmat zwielokrotnionych odbić, też od naszych własnych, prywatnych  historii pomoże nam snuć opowieść fragment po fragmencie, zajrzeć na drugą stronę i znaleźć się przez chwilę pomiędzy: przeszłym a dzisiejszym, żydowskim a nieżydowskim, mówieniem a milczeniem, pamięcią a niepamięcią, fizycznością a tęsknotą. W zaplątanych opowieściach można się zgubić lub właśnie odnaleźć. Jak uczą bajki lustrzane odbicie może mieć moc uleczającą.

Zapraszam do udziału w ingerencji artystycznej. Spotkamy się 19 sierpnia w miejscu dawnej synagogi o godzinie 12:00.

Patrycja Dołowy – pisarka, artystka multimedialna, działaczka społeczna, popularyzatorka nauki i sztuki. Z wykształcenia doktor nauk przyrodniczych, absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego oraz AFA Wrocławskiej Szkoły Fotografii . Kieruje Jewish Community Center w Warszawie. Od lat zajmuje się problematyką tożsamości i pamięci. W swojej pracy bazuje na historii mówionej i świadectwach. Tworzy sztukę performatywną, interwencje w przestrzeni miast. Od 2011 zakupuje widoczki małe obrazki – odlewy gipsowe. To próba spojrzenia na przestrzeń i pamięć z innej perspektywy. Widoczki są odwrotnością pomników – zakopane w ziemi rozłożą się i przenikną w tkankę miasta, w odróżnieniu od spiżowych monumentów, pomieszczą w sobie wiele drobnych historii. Była też jedną z inicjatorek zasadzenia na warszawskim Muranowie mirabelki – potomkini wyciętego drzewka – świadka historii. Jest autorką książek Wrócę, gdy będziesz spała. Rozmowy z dziećmi Holocaustu oraz Skarby. Poszukiwacze i strażnicy żydowskiej pamięci, współautorką m.in Przecież ich nie zostawię. O żydowskich opiekunkach w czasie wojny i Kwestia charakteru. Bojowniczki z getta warszawskiego, rozdziałów w publikacjach zbiorowych oraz sztuk teatralnych, w tym Wanda (z Sylwią Chutnik), Hideout/Kryjówka, Matki, Hindełe, siostra Sztukmistrza). Trzykrotna stypendystka MKiDN, stypendystka Asylum Arts i Tarbut Fellowship, laureatka nagród. W 2022 uhonorowana medalem „Powstanie w Getcie Warszawskim” przyznawanym przez  Stowarzyszenie Żydów Kombatantów oraz Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny za obronę godności każdego człowieka oraz walkę z przejawami ksenofobii, nacjonalizmu i antysemityzmu.

Zadanie „Synagoga” w Grodzisku dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa.

13:00 | Warsztaty języka hebrajskiego | Prowadzenie: Magdalena Sommer | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Zapraszamy na warsztaty edukacyjne z języka hebrajskiego.

Prowadzenie: Magdalena Sommer

Na zajęcia obowiązują zapisy mejlowe: warsztaty@festiwalkulturyzydowskiej.pl

14:00 | „Sztetl Koluszki” | Spotkanie ze Zbigniewem Komorowskim | Prowadzenie: Piotr Strzemieczny | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Książka „Sztetl Koluszki” wydana przez łódzkie wydawnictwo  „Księży Młyn Dom Wydawniczy” jest dziennikarskim i zarazem dokumentalnym zapisem na temat Żydowskich mieszkańców Koluszek, niedużej miejscowości w województwie łódzkim.

Książka zawiera przeredagowane artykuły, reportaże i wywiady, które ukazywały się na łamach gazety „Tydzień w Koluszkach”  latach 2011- 2022,  a poświęcone były historii koluszkowskich Żydów.

W „Sztetl Koluszki” można znaleźć ponadto wiele tekstów nie publikowanych nigdzie dotąd, m.in. unikatową korespondencję z Koluszek do Tel Awiwu oraz listy pomiędzy koluszkowskimi Żydami, którzy po wojnie mieszkali w Izraelu, Anglii i Stanach Zjednoczonych. Pełna emocji, faktów i nadziei lektura.

Książka zawiera pełny indeks urodzonych, zaślubionych i zmarłych „Starozakonnych” z Koluszek, wraz z miejscami pochodzenia przybyłych tutaj Żydów,  pochodzący z archiwum ksiąg Mojżeszowych USC. Zachęcam do lektury wspomnień i relacji Ocalałych z Holokaustu koluszkowskich Żydów ale także do świadectwa „Sprawiedliwych” – Polaków, ukrywających swoich żydowskich sąsiadów, znajomych lub zupełnie obcych sobie ludzi wyznania mojżeszowego. Całości dopełniają wielkiej wartości historyczne archiwalne fotografie. Książka została zaprojektowana w ciekawy i czytelny sposób.

Honorowy patronat nad „Sztetl Koluszki” objął Burmistrz Koluszek, Muzeum Żydów Polskich POLIN, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi, pismo „Życie Żydowskie”, Towarzystwo Społeczno Kulturalne Żydów polskich, Stowarzyszenie Historia Koluszek, gazeta „Tydzień w Koluszkach”.

 

-Wiem, że temat relacji polsko żydowskich nie dla każdego jest prosty, ale „Sztetl Koluszki” nie  jest książką o relacjach polsko –żydowskich. To opowieść o relacjach ludzko-ludzkich. O ich przyjaźni i sercu. A przede wszystkim o tym, co od zawsze w Żydach mnie fascynowało: o wielkim pragnieniu życia i woli przetrwania ponad wszelką cenę- powiedział autor „Sztetl Koluszki”.

Zbigniew Komorowski – dziennikarz lokalnej gazety „Tydzień w Koluszkach”, z  wykszałcenia jest teologiem- liturgistą i historykiem Kościoła oraz świeckim dominikaninem. Tematyką żydowską interesuje się od najmłodszych lat. Uwielbia podróże do Izraela, gdzie spotyka się z potomkami Ocalałych bohaterów swojej książki.

Spotkanie poprowadzi Piotr Strzemieczny, prezes Stowarzyszenia Nowa Kultura i Edukacja, dziennikarz muzyczny i kulturalny (FYH, Dwutygodnik, M/I kwartalnik muzyczny, Gazeta Magnetofonowa, Noisey Polska, Vice Polska), autor i współautor publikacji: Żydowski ślad Grodziska Mazowieckiego, Byliśmy z Grodziska, Jeszcze jest, za chwilę było. Szlakiem (niepisanych) zabytków Grodziska Mazowieckiego, Plenerowa Galeria Rzeźby, Wszystko jest ważne. Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2020).

Zadanie publiczne pn. IV Festiwal Kultury Żydowskiej w Grodzisku Mazowieckim: Majse dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego.

15:00 | „Złoty łańcuch. Bajki, baśnie i opowieści żydowskie - jak powstawały i jak je przekazywano z pokolenia na pokolenie” | Prowadzenie: Bella Szwarcman-Czarnota | Wykład | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

 

Bella Szwarcman-Czarnota – absolwentka Wydziału Filozofii i Studium Dla Tłumaczy Języka Francuskiego na UW. Pracowała w Redakcji Filozofii PWN, w archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, była sekretarzem redakcji „ Biuletynu ŻIH”. Współzałożycielka, a później przez ponad dwadzieścia lat redaktorka  i felietonistka czasopisma żydowskiego „Midrasz”. Autorka 5 książek, w tym śpiewnika rodzinnego i płyty nagranej wspólnie z córką i siostrą, tłumaczka ok. 40 książek z jęz. francuskiego, rosyjskiego i jidysz. Od kilkunastu lat wygłasza wykłady poświęcone kobietom biblijnym w Austriackim Forum Kultury. Wykłada także na Żydowskim Uniwersytecie Otwartym. Laureatka nagrody im. Ks. S. Musiała oraz J. Karskiego i P.Nireńskiej.

16:00 | „Bajki dla dorosłych: Sztejnbarg i Berdyczewski” - czytanie literatury żydowskiej z Bellą Szwarcman-Czarnotą | Prowadzenie: Bella Szwarcman-Czarnota | Warsztaty | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Na zajęcia obowiązują zapisy mejlowe: warsztaty@festiwalkulturyzydowskiej.pl

 

Bella Szwarcman-Czarnota – absolwentka Wydziału Filozofii i Studium Dla Tłumaczy Języka Francuskiego na UW. Pracowała w Redakcji Filozofii PWN, w archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, była sekretarzem redakcji „ Biuletynu ŻIH”. Współzałożycielka, a później przez ponad dwadzieścia lat redaktorka  i felietonistka czasopisma żydowskiego „Midrasz”. Autorka 5 książek, w tym śpiewnika rodzinnego i płyty nagranej wspólnie z córką i siostrą, tłumaczka ok. 40 książek z jęz. francuskiego, rosyjskiego i jidysz. Od kilkunastu lat wygłasza wykłady poświęcone kobietom biblijnym w Austriackim Forum Kultury. Wykłada także na Żydowskim Uniwersytecie Otwartym. Laureatka nagrody im. Ks. S. Musiała oraz J. Karskiego i P.Nireńskiej.

17:00 | „Golem kontra kryptonit. Żydowskie komiksy i ich twórcy” | Prowadzenie: Sebastian Frąckiewicz | Wykład | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

 

Sebastian Frąckiewicz (ur. 1982) – urodził się w Sieradzu, a wychował we wsi Chociw. Dziennikarz kulturalny i krytyk, kurator wystaw komiksowych, na co dzień pracuje w branży reklamowej jako senior copywriter. Publikował w „Tygodniku Powszechnym”, „Lampie”, „Filmie”, „Polityce” „Przekroju” oraz w internetowym magazynie dwutygodnik.com i w portalu filmweb.pl.  Wydał trzy książki: Wyjście z getta. Rozmowy o kulturze komiksowej w PolsceŻeby było ładnie. Rozmowy o boomie i kryzysie street artu w Polsce oraz Ten łokieć źle się zgina. Rozmowy o ilustracji. Stypendysta Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz marszałka województwa wielkopolskiego. Mieszka w Warszawie.

Zadanie publiczne pn. IV Festiwal Kultury Żydowskiej w Grodzisku Mazowieckim: Majse dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego

18:00 | „Rysujmy komiksy!” - Warsztaty komiksowe z Mikim Tkaczem | Prowadzenie: Mikołaj Tkacz | Warsztaty | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Opowiadasz historie, ale nie wiesz, jak je narysować? Rysujesz, ale nie wiesz, jak opowiadać?

Podczas warsztatów komiksowych Mikołaj Tkacz pokaże i dokładnie wyjaśni, jak robić komiksy. Autor Naprawdę nieśmiesznych rysunków i członek komiksowej grupy Maszin odpowie:
– Dlaczego warto rysować komiksy?
– Dlaczego, by rysować, nie trzeba umieć rysować?
– Czym jest pisak?
– Czy rysunek może powiedzieć więcej niż słowa?

Na warsztaty zapraszamy wszystkie osoby, które chcą rysować komiksy, niezależnie od zdolności plastycznych.

Na zajęcia obowiązują zapisy mejlowe: warsztaty@festiwalkulturyzydowskiej.pl

Warsztaty dla dzieci i młodzieży w wieku od 11. roku życia oraz osób dorosłych.

Miki Tkacz – ur. 1991, absolwent Akademii Sztuki w Szczecinie, rysownik komiksowy, muzyk eksperymentalny, prowadzący autorskich warsztatów komiksowych. Od kilkunastu lat zajmuje się komiksem, już jako nastolatek publikował autorskie komiksy oraz własny magazyn komiksowy Maszin. W 2010 założył grupę komiksową pod tą samą nazwą, która na przestrzeni lat opublikowała kilka zbiorów i albumów, będącymi jednymi z najciekawszych zjawisk polskiego komiksu ostatnich lat. W ramach Kolekcji Maszina ukazał się jego komiks pt. „Przygody Nikogo”, w którym jedynymi bohaterami były puste pomieszczenia, przez co sam komiks stał się bardziej doświadczeniem, niż historią.

W ostatnich latach pokazywał swoje prace w ramach różnych wystaw, m.in. solowa wystawa „Co ja myślę o wystawach z przypadku” w galerii 9/10, wspólna wystawa z Danielem Johnstonem w galerii TAK. Oprócz tego prowadził warsztaty dla dzieci i młodzieży w szkołach i domach kultury oraz dla dorosłych w Galerii Arsenał oraz Pawilonie w Poznaniu i w Miejskim Ośrodku Sztuki w Gorzowie Wielkopolskim. Podczas warsztatów przeprowadza serie ćwiczeń otwierające osoby, które dotychczas nie rysowały komiksów, tak by poczuły się w tym swobodnie.

 

Zadanie publiczne pn. IV Festiwal Kultury Żydowskiej w Grodzisku Mazowieckim: Majse dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego

19:00 | „Walc z Baszirem i Anna Frank” - rozmowa online z rysownikiem Davidem Polonskym (IL) | Prowadzenie: Piotr Strzemieczny | Rozmowa | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Przed pokazem filmu Gdzie jest Anne Frank? zapraszamy na spotkanie transmitowane na żywo z autorem komiksów i ilustratorem, Davidem Polonskym. 

David Polonsky to urodzony na Ukrainie Izraelski rysownik i dyrektor artystyczny. Ilustruje gazety, czasopisma, książki dla dzieci. Jego rysunki były wielokrotnie nagradzane. W 2009 roku razem z Arim Folmanem stworzył komiks Walc z Baszirem. Historia wojny, a w 2017 roku razem stworzyli komiksową adaptację Dziennika Anny Frank.

Zadanie publiczne pn. IV Festiwal Kultury Żydowskiej w Grodzisku Mazowieckim: Majse dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego.

19:30 | „Gdzie jest Anne Frank?” | reż. Ari Folman | Pokaz filmowy | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Najnowszy film Ariego Folmana, twórcy nominowanego do Oscara antywojennego „Walca z Baszirem”, to równie gorący pacyfistyczny manifest i adresowany prosto do naszych serc apel o solidarność z prześladowanymi. Porywająca wizualnie animacja „Gdzie jest Anne Frank” została stworzona, by łączyć: wyobraźnię z faktami, tradycyjne techniki z nowymi technologiami, przeszłość z przyszłością, a przede wszystkim – pokolenia. Zrealizowany na podstawie wydanego także w Polsce komiksu Folmana i Davida Polonsky’ego film zachwyci dzieci, rodziców i każdego miłośnika mądrej animacji. To niezwykle aktualna opowieść o tym, że każdy zasługuje na szacunek, ma prawo do godnego życia i bezpiecznego domu. W polskiej wersji językowej bohaterom użyczają swoich głosów wybitni aktorzy: Maja Ostaszewska i Maciej Stuhr.

Punktem wyjścia dla animacji Ariego Folmana jest oczywiście „Dziennik Anne Frank”, jedno z najważniejszych świadectw Holokaustu. Anne, ukrywająca się w Amsterdamie trzynastoletnia żydowska dziewczynka, kierowała swoje notatki do niewidzialnej przyjaciółki, Kitty. W filmie Folmana Kitty opuszcza karty książki, by w Amsterdamie z niedalekiej przyszłości odnaleźć Anne. I odkrywa, że choć co drugi szpital, most czy szkoła nosi tu imię autorki wojennych pamiętników, to miasto wciąż pełne jest uprzedzeń i ludzi, którzy muszą się ukrywać. W swojej niezwykłej podróży przez miejskie zaułki i historię rodziny Franków Kitty spotyka Petera, chłopca pomagającego uchodźcom. Łączy ich wspólna misja – wskrzeszenia ducha Anne Frank i przebudzenia sumień.

Ari Folman, syn polskiej Żydówki, która przetrwała Holokaust, w swoim najnowszym filmie powraca do tematu pamięci i traumy. „Gdzie jest Anne Frank” to animacja „żarliwa, przejmująca, zachwycająca wizualnie” – jak określił ją krytyk „The Guardian” – oraz idealnie trafiająca w swój czas. Na jej ostateczny kształt i przesłanie wpłynął kryzys uchodźczy z 2015 roku, który rozwiał złudzenie, że wojna, ucieczka i wykluczenie to doświadczenia na zawsze zamknięte w muzeach i na kartach podręczników historii. To głęboko humanistyczny film wzywający do pomocy słabszym, tolerancji i solidarności z każdym człowiekiem w potrzebie.

Film przeznaczony dla dorosłych i dzieci powyżej 10 roku życia.

Reżyseria: Ari Folman
Występują: polski dubbing: Daria Domitz, Paulina Komenda, Maja Ostaszewska, Maciej Stuhr, Mariusz Wilczyński, Karol Jankiewicz, Karol Kwiatkowski, Katarzyna Mazur
Kraj produkcji: Francja, Holandia, Belgia, Luksemburg, Izrael
Rok produkcji: 2021
Język oryginalny: angielski
Gatunek: animacja
Czas trwania: 99 min.
Dystrybucja: Gutek Film

21:10 | Koncert | El Khat (IL) | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

El Khat – prowadzony przez multiinstrumentalistę Eyala El Wahaba zespół z Izraela. Nazwany na cześć narkotyku powszechnie zażywanego na Półwyspie Arabskim, zespół prezentuje oryginalne kompozycje inspirowane muzyką złotego wieku w Adenie w Jemenie. El Wahab gra na wielu instrumentach, takich jak skonstruowane przez siebie dli i Kearat. To coś, co zaczął robić kilka lat temu, wykorzystując swoje umiejętności do tworzenia muzyki z przedmiotów, które ludzie wyrzucają. Dziecko diaspory jemeńskiej, które dorastało w Tel Awiwie w Jaffie. To praktyka nawiązująca do rodzinnej ojczyzny, gdzie nawet śmieci mogły stać się instrumentem.

El Wahab zawsze był człowiekiem wynalazczym. Utorował sobie drogę do Jerozolimskiej Orkiestry Andaluzyjskiej jako wiolonczelista, samouk od grania na koncertach i niezdolny do czytania nut, ucząc się repertuaru ze słuchu na bieżąco i zdobywając teorię muzyki. Dało mu to solidne podstawy, ale jego świat się zmienił, kiedy otrzymał album „Qat, Coffee & Qambus: Raw 45s from Yemen” z tradycyjną muzyką jemeńską z lat 60. To przyszło jako objawienie. Odszedł z orkiestry, zaczął budować instrumenty i złożył El Khat.

Mecenat koncertu: Ireneusz Amonowicz

22:00 | Koncert | Adam Ben Nun (IL) | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Adam Ben Nun jest muzykiem, scenarzystą i producentem. Studiował muzykę w Jerozolimie, od 2014 roku działa na offowych scenach muzycznych Berlina i Jerozolimy. Jego twórczość prezentowana była m.in. na Biennale w Wenecji, była grana w renomowanych stacjach radiowych (m.in. BBC, WFMU). Jego utwory, tworzone za pomocą przesterowanych gitar i efektów, są naładowane harmonią.

Mecenat koncertu: Ireneusz Amonowicz

Niedziela, 20.08.2023

12:00 | Odsłuch słuchowiska „Córka Rabina” | Joanna Szumacher | Mediateka, Sala telewizyjna

Odsłuch słuchowiska Córka rabina. 

Na wydarzenie obowiązują zapisy: warsztaty@festiwalkulturyzydowskiej.pl. Liczba miejsc ograniczona

Malka Szapiro wychowała się w Kozienicach, ale będąc nastolatką, wyszła za mąż za swojego kuzyna z dynastii Szapiro z Grodziska. Już po przeprowadzce do Izraela napisała książkę The Rebbe’s Daughter, którą zredagował i przetłumaczył Nehamia Polen. Na podstawie publikacji Joanna Szumacher przygotowała słuchowisko inspirowane książką. W produkcji udział wzięli także Paweł Cieślak i Paweł Szamburski, a wśród wypowiadających się ekspertek i ekspertów usłyszymy głosy Belli Szwarcman-Czarnoty, Krzysztofa Bielawskiego z Muzeum POLIN, rabina Łodzi Dawida Szychowskiego i Lecha Wiśniewskiego, prezesa Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kozienickiej.

Joanna Szumacher – artystka audiowizualna, kompozytorka teatralna, autorka albumów Kopyta zła (Requiem Records), Bambino (Altanova Press), I will find (Pionierska records), Pocztówka z Łodzi (2023/2024 – Zoharum). Dwukrotna stypendystka Prezydent Miasta Łodzi, kuratorka galerii sztuki współczesnej W Y w Łodzi, współkuratorka Festiwalu Łódź 4 Kultur (2019). Współtworzy audiowizualny, performatywny duet Smutne Kobiety. Grała na Tauron Nowa Muzyka, Domoffon Festival, DNA Gdańsk, The Life Intense (Amsterdam, Niderlandy). 

13:00 | Spacer po cmentarzu żydowskim w Pruszkowie | Prowadzenie: Marian Skwara | Cmentarz żydowski w Pruszkowie, ul. Lipowa 50

Zapraszamy na spacer po cmentarzu żydowskim w Pruszkowie, który poprowadzi Marian Skwara.

Spotykamy się o godzinie 13:00 przed wejściem na teren cmentarza.

Na wydarzenie obowiązują zapisy: warsztaty@festiwalkulturyzydowskiej.pl. Liczba miejsc ograniczona.

 

Zadanie publiczne pn. IV Festiwal Kultury Żydowskiej w Grodzisku Mazowieckim: Majse dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego.

 

14:00 | Spacer dźwiękowy szlakiem grodziskich Żydów | Prowadzenie: Piotr Dąbrowski | Miejsce spotkania: Pomnik Kolejarza przy Dworcu Kolejowym, ul. 1 Maja 4

Zapraszamy na spacer dźwiękowy (fieldrecordingowy) szlakiem grodziskich Żydów prowadzony przez Piotra Dąbrowskiego, prezesa płockiej Fundacji Nobiscum.

Na wydarzenie obowiązują zapisy: warsztaty@festiwalkulturyzydowskiej.pl. Liczba miejsc ograniczona

 

Piotr Dąbrowski, animator kultury, muzyk i producent dźwiękowy, zaprasza na spacer po żydowskich miejscach na mapie Grodziska. Jak brzmi obecny Dwór Szapiro? Jakie odgłosy otaczają stare kamienice? Co wyłapiemy w otoczeniu byłej synagogi? Na co zwracać uwagę podczas spacerów dźwiękowych? O wszystkim opowie Piotr Dąbrowski. 

Piotr Dąbrowski (ur. 1983) – prezes Fundacji Nobiscum, muzyk, producent, realizator dźwięku, grafik, anglista. Wieloletni pracownik i współpracownik płockich instytucji kultury (m.in. Muzeum Mazowieckie w Płocku, Płocka Galeria Sztuki), członek organizacji pozarządowych i działacz społeczny. Pomysłodawca i kurator cyklu koncertowego Sygnał/Szum. Twórca i administrator licznych stron internetowych, autor oprawy graficznej i tłumaczeń na język angielski wszystkich wydawnictw fundacji. Fotografuje, realizuje wideo i lata dronem. Od blisko dekady bierze udział w działaniach instytucjonalnych i oddolnych na rzecz zachowania dziedzictwa płockiej społeczności żydowskiej. Wraz z Gabrielą Nowak-Dąbrowską powołał do życia Fundację Nobiscum oraz stronę JewishPlock.eu. W ramach działań fundacji oprowadza po żydowskim Płocku w języku polskim i angielskim gości z całego świata.

 

W 2021 roku nominowany w plebiscycie “Płocczanin Roku 2020” wraz z Gabrielą Nowak-Dąbrowską za działalność na rzecz pamięci o płockiej społeczności żydowskiej w 2020 roku. Od 2023 roku członek sieci Forum Dialogu i laureat nagrody „Chroniąc Pamięć” przyznawanej za działania na rzecz ratowania i upamiętniania dziedzictwa żydowskiego w Polsce.

 

 

 

Fundacja Nobiscum zostala powołana do życia przez Gabrielę Nowak-Dabrowską i Piotra Dabrowskiego w 2018 roku. Od początku zajmuje się historią płockiej społeczności żydowskiej, publikuje książki i portal JewishPlock.eu. Prócz działalności w obszarze historii, organizuje koncerty z cyklu Sygnał/Szum poświęcone muzyce poszukującej i realizuje projekty fieldrecordingowe.

Zadanie publiczne pn. IV Festiwal Kultury Żydowskiej w Grodzisku Mazowieckim: Majse dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego

 

 

15:40 | „Strażnicy Pamięci. Jak dbać o cmentarze żydowskie” | Rozmowa z Pawłem Kuligiem | Prowadzenie: Piotr Strzemieczny | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Jakie historie skrywa żydowski cmentarz w Łodzi przy ulicy Brackiej? A jak w ogóle dbać o cmentarze? Co można, a czego nie można robić? I w ogóle – po co to robić? O tym będziemy rozmawiać z Pawłem Kuligiem, prezesem Stowarzyszenia Strażnicy Pamięci.

 

Paweł Kulig – społecznik, od 12 lat opiekuje się Cmentarzem Żydowskim przy ul. Brackiej w Łodzi, prezes Stowarzyszenia Strażnicy Pamięci. Laureat nagrody Muzeum POLIN 2020 oraz odznaczenia „Chroniąc Pamięć” 2020, przyznawanego w ramach honorowania Polaków zasłużonych dla ratowania żydowskiego dziedzictwa. Twórca stowarzyszenia, którego celem działalności jest ochrona i przywracanie pamięci o żydowskim dziedzictwie, jako elemencie wielokulturowego rozwoju Łodzi oraz edukacja prowadzącą do postaw tolerancji i świadomości dziedzictwa narodowego. Podejmuje działania na rzecz szeroko rozumianego pojednania polsko-żydowskiego, pozostając w bliskim kontakcie z rodzinami osób, które przeżyły getto w Łodzi. Stowarzyszenie realizuje swoją misję poprzez organizację akcji wolontaryjnych, warsztatów, spotkań, prelekcji, spacerów edukacyjnych, wystaw i innych wydarzeń o charakterze edukacyjnym. Do najbardziej rozpoznawalnych w przestrzeni publicznych należy m.in. wolontaryjne prace porządkowe (realizowane w sezonie wiosna-jesień) prowadzone na cmentarzu żydowskim przy ul. Brackiej w Łodzi (są również ustawicznie poszerzane o inne cmentarze żydowskie w regionie, chociażby w Pabianicach, Brzezinach, Łasku i Częstochowie). Skupiają one nie tylko członków Stowarzyszenia, ale również aktywistów, mieszkańców, grupy młodzieży polskiej i żydowskiej z zagranicy. Równolegle Stowarzyszenie prowadzi działalność edukacyjną, w szczególności poprzez organizację prelekcji i spacerów po cmentarzu, przeznaczonych dla wszystkich i prowadzonych przez wykwalifikowanych przewodników i ekspertów naukowych.

 

Zadanie publiczne pn. IV Festiwal Kultury Żydowskiej w Grodzisku Mazowieckim: Majse dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego.

16:30 | „Historie płockich Żydów” | Wykład | Prowadzenie: Piotr Dąbrowski i Gabriela Nowak-Dąbrowska (Fundacja Nobiscum) | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

 

 

Fundacja Nobiscum zostala powołana do życia przez Gabrielę Nowak-Dabrowską i Piotra Dabrowskiego w 2018 roku. Od początku zajmuje się historią płockiej społeczności żydowskiej, publikuje książki i portal JewishPlock.eu. Prócz działalności w obszarze historii, organizuje koncerty z cyklu Sygnał/Szum poświęcone muzyce poszukującej i realizuje projekty fieldrecordingowe.

 

Gabriela Nowak-Dąbrowska (ur. 1982) – wiceprezeska Fundacji Nobiscum, absolwentka Wydziału Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i studiów podyplomowych w zakresie Judaizmu w Wyższej Szkole Filologii Hebrajskiej w Toruniu, genealożka, badaczka historii płockich Żydów, wieloletnia pracowniczka płockiego sektora kultury, autorka wystaw realizowanych w Muzeum Mazowieckim w Płocku m.in. „Żydowski Płock – architektoniczne wizje i realizacje”, „Spółdzielnia Pracy Dziewiarskiej im. Gerszona Dua w Płocku (1949-1969)”, wystawy wirtualnej „W obliczu ulotnej rzeczywistości… Zakłady fotograficzne płockich Żydów w świetle zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku”, a także projektów wystawienniczych w ramach Stowarzyszenia Przyjaciół Archiwum Państwowego w Płocku (wystawa fotograficzna “Refleksy chwil odległych” [fotografie ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego] oraz projekt „Kolegialna 4. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość”). Autorka książki “Żydzi płoccy. Album pamięci”, publikacji “Żydowski Płock – architektoniczne wizje i realizacje” oraz wielu artykułów popularnonaukowych i naukowych na łamach “Naszych Korzeni”, “Zeszytów Archiwalnych” oraz “Rocznika Muzeum Mazowieckiego”.

 

W ramach działań Fundacji Nobiscum autorka wystawy “Żydowski hrabia. Rzecz o Stanisławie Posnerze” prezentowanej w Filii nr 7 Książnicy Płockiej im. Władysława Broniewskiego, podczas 5. Biegu Powstania Styczniowego w Kucharach Żydowskich, w Gminnym Ośrodku Kultury w Sochocinie oraz podczas III Festiwalu Kultury Żydowskiej w Płońsku, wystawy “Józef Kwiatek i jego ulica” prezentowanej w Galerii P w Urzędzie Miasta Płocka oraz wystawy wirtualnej “Żydzi płoccy 1939-1945” w ramach obchodów 80. rocznicy likwidacji płockiego getta. Autorka przewodników “Śladami płockich Żydów” oraz “Płock – miasto wielu kultur”, publikacji “Okno na Kwiatka. Historia ulicy Józefa Kwiatka od początku XIX wieku do 1939 roku – ludzie i zabudowa”, książki “Wychodząc z niepamięci. Żydowskie rodziny przedwojennego Płocka” (część 1 i 2) oraz “Dzielnica żydowska w Płocku. Synagogalna – Niecała – Jerozolimska – Szeroka – Tylna”. Autorka scenariuszy filmów “W otchłań cieni” zrealizowanego w ramach obchodów 80. rocznicy likwidacji płockiego getta oraz “Czarne nieba” dofinansowanego przez Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, a także cyklu “Płock w zasięgu reki” poświęconego wielokulturowej historii miasta. Redaktorka oraz autorka tekstów i opracowań strony JewishPlock.eu. W 2020 roku zajęła 2.miejsce w plebiscycie czasopisma Polska Times w kategorii “Nauka” na Mazowszu za wydawnictwa poświęcone historii żydowskiej społeczności Płocka. W 2021 roku nominowana w plebiscycie “Płocczanin Roku 2020” wraz z Piotrem Dąbrowskim za działalność na rzecz pamięci o płockiej społeczności żydowskiej w 2020 roku m.in. za projekty JewishPlock.eu i “Pamięć. Płock 1939” oraz trzy publikacje: “Tema. Wspomnienia z czasów Zagłady”, “Wychodząc z niepamięci. Żydowskie rodziny przedwojennego Płocka” i przewodnik “Płock – miasto wielu kultur”. Od 2023 roku członkini sieci Forum Dialogu i laureatka nagrody „Chroniąc Pamięć” przyznawanej za działania na rzecz ratowania i upamiętniania dziedzictwa żydowskiego w Polsce.

 

 

Piotr Dąbrowski (ur. 1983) – prezes Fundacji Nobiscum, muzyk, producent, realizator dźwięku, grafik, anglista. Wieloletni pracownik i współpracownik płockich instytucji kultury (m.in. Muzeum Mazowieckie w Płocku, Płocka Galeria Sztuki), członek organizacji pozarządowych i działacz społeczny. Pomysłodawca i kurator cyklu koncertowego Sygnał/Szum. Twórca i administrator licznych stron internetowych, autor oprawy graficznej i tłumaczeń na język angielski wszystkich wydawnictw fundacji. Fotografuje, realizuje wideo i lata dronem. Od blisko dekady bierze udział w działaniach instytucjonalnych i oddolnych na rzecz zachowania dziedzictwa płockiej społeczności żydowskiej. Wraz z Gabrielą Nowak-Dąbrowską powołał do życia Fundację Nobiscum oraz stronę JewishPlock.eu. W ramach działań fundacji oprowadza po żydowskim Płocku w języku polskim i angielskim gości z całego świata.

 

W 2021 roku nominowany w plebiscycie “Płocczanin Roku 2020” wraz z Gabrielą Nowak-Dąbrowską za działalność na rzecz pamięci o płockiej społeczności żydowskiej w 2020 roku. Od 2023 roku członek sieci Forum Dialogu i laureat nagrody „Chroniąc Pamięć” przyznawanej za działania na rzecz ratowania i upamiętniania dziedzictwa żydowskiego w Polsce.

 

Zadanie publiczne pn. IV Festiwal Kultury Żydowskiej w Grodzisku Mazowieckim: Majse dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego.

17:30 | „Słyszałem od wiarygodnych świadków” - 200 lat opowieści chasydzkiej | Prowadzenie: dr Wojciech Tworek | Wykład | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Cudowne opowieści o cadykach krążą wśród ich wyznawców od ponad dwóch i pół wieku. Co opowieści te mówią o cadykach i chasydach? Jak ten gatunek zmieniał się z upływem lat? I czego dowiedzieć się z nich można o dawnym Grodzisku Mazowieckim? 

dr Wojciech Tworek – jest adiunktem w Katedrze Judaistyki im. Tadeusza Taubego na Uniwersytecie Wrocławskim. Jest autorem Eternity Now (SUNY 2019) o naukach Szneura Zalmana z Ladów, założyciela chasydyzmu Chabad, oraz tłumaczenia i opracowania Dni Natana – Natana Sternharza, autobiografii ucznia cadyka z Bracławia.  Obecnie kończy pracę nad książką o społeczności Chabad w międzywojennej Polsce oraz współredagowaną z Marcinem Wodzińskim antologię opowieści chasydzkiej.

Zadanie publiczne pn. IV Festiwal Kultury Żydowskiej w Grodzisku Mazowieckim: Majse dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego

18:30 | „Pokój z widokiem na wojnę. Historia Izraela” | Spotkanie z Konstantym Gebertem | Prowadzenie: Ewa Kamińska-Bużałek | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

HISTORYCZNA PODRÓŻ W 75. ROCZNICĘ POWSTANIA PAŃSTWA IZRAEL

Ta książka to fascynująca podróż w czasie przez wydarzenia, które doprowadziły do utworzenia, pomimo wielu przeciwności, współczesnej państwowości izraelskiej. Jest tu szerokie tło konfliktu między Izraelem i jego sąsiadami, w tym Palestyńczykami, oraz skala emocji, które tkwią w obu społecznościach. Ta bardzo wartościowa pozycja wskazuje też na zaskakujące podobieństwa między Polską i Izraelem. Polecam zainteresowanym historią i sytuacją Bliskiego Wschodu, a także osobom zamierzającym odwiedzić Izrael.

Piotr Puchta, dyplomata, były kierownik przedstawicielstwa RP przy władzach palestyńskich w Ramalli oraz były ambasador w Kairze 

 

Konstanty Gebert patrzy na Izrael ze szczególnej perspektywy: religijnego żyda, a jednocześnie liberalnego demokraty, który osobiście angażował się w zwalczanie rożnych form opresji w Polsce i na świecie. Jego opowieść o Izraelu jest barwna, ale bez lukru i bez prześlizgiwania się nad najtrudniejszymi dylematami. Fascynująca lektura.

Maciej Kozłowski, Dyplomata, były ambasador RP w Tel Awiwie

 

Książka ta jest niesamowicie prowokująca i zmusza do myślenia, nawet jeśli nie podziela się wszystkich zawartych w niej interpretacji i wniosków.  Oparta na wielu źródłach oraz osobistych doświadczeniach autora, obejmuje ona całą historię państwa żydowskiego, od poczęcia i bólów porodowych aż do egzystencjalnego 'Kulturkampf’ czasów obecnych. I jest prawdziwym majstersztykiem.

Dr Laurence Weinbaum, Redaktor Naczelny, „The Israel Journal of Foreign Affairs”, Jerozolima  

 

Konstanty Gebert (ur. 1953) rozpoczął działalność dziennikarską w prasie podziemnej (dwutygodnik „KOS”, gdzie zaczął używać pseudonimu „Dawid Warszawski”); z „Gazetą Wyborczą” związany od jej powstania. Był jej korespondentem podczas wojny w Bośni, a przy tym współpracownikiem specjalnego sprawozdawcy ONZ Tadeusza Mazowieckiego. Relacjonował też wydarzenia m.in. z Turcji, Indii (Kaszmir) i Birmy, przez lata śledził konflikt izraelsko-palestyński, badał skutki ludobójstwa w Rwandzie. Zakończył współpracę z redakcją w 2022 roku.

Był jednym z architektów odrodzenia życia żydowskiego w Polsce, współzałożycielem niezależnego Żydowskiego Uniwersytetu Latającego i Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów oraz twórcą i pierwszym naczelnym żydowskiego miesięcznika „Midrasz”. Jest autorem 12 książek i kilku tysięcy artykułów prasowych opublikowanych w Polsce i za granicą. Wykładał m.in. na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, Uniwersytecie Berkeley w Kalifornii, Grinnell College i Collegium Civitas.

Za książkę „Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy ich dzieło” został nagrodzony Nagrodą im. Beaty Pawlak 2022 oraz Nagrodą Klio.

Prowadzi pierwszy polskojęzyczny podcast o Izraelu „Ziemia zbyt obiecana”.

Spotkanie poprowadzi Ewa Kamińska-Bużałekanimatorka kultury działająca w obszarze pamięci. Przewodniczka po Łodzi, prezeska Fundacji Łódzki Szlak Kobiet. Studiowała m.in. stosunki międzynarodowe na Uniwersytecie Łódzkim oraz historię i kulturę Żydów na Uniwersytecie Warszawskim.

 

 

19:30 | „Elimelech, Jeszajahu, Kalonimus i Izrael. Dynastia Szapiro z Grodziska i Hopsztajn z Kozienic” | Rozmowa z Rabinem Yehudą Szapiro (IL) | Prowadzenie: Piotr Strzemieczny | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Rodzina Szapiro pojawiła się w Grodzisku w XIX wieku za sprawą cadyka Elimelecha. To on założył w Grodzisku swój dwór, co przyczyniło się do rozwoju społeczności żydowskiej w tym mieście. Dwór Elimelecha, a następnie jego synów i wnuków, znalazł się przy obecnej ulicy 11 Listopada 4.

Synami Elimelecha byli Jeszajahu, znany jako the Pioneer Rebbe, bo z Polski wyjechał do Palestyny, gdzie współzakładał jedną z pierwszych żydowskich osad, Kfar Hassidim, oraz Kalonimus – rabin Piaseczna, ostatni rabin getta warszawskiego, autor tekstów napisanych w getcie – Aish Kodesh.

Członkami dynastii szapiro byli również Abraham, późniejszy mąż Malki Hopsztajn (następnie Szapiro), pisarki i córki rabina z Kozienic, oraz Izrael Szapiro – ostatni rabin Grodziska Mazowieckiego.

Chociaż mogłoby się wydawać, że za sprawą śmierci w Szoah Izrela i Kalonimusa, w Polsce najbardziej rozpoznawalnych członków dynastii, rodzina Szapiro zakończyła swoją historię, w Izraelu członkowie dynastii nadal żyją.

O tym, oraz kozienickiej historii rodziny Szapiro i Hopsztajn z Kozienic, będziemy rozmawiać z Rabinem Yehudą Szapiro z Izraela, który na nasze zaproszenie ponownie odwiedzi Grodzisk Mazowiecki.

Zadanie publiczne pn. IV Festiwal Kultury Żydowskiej w Grodzisku Mazowieckim: Majse dofinansowane ze środków z budżetu Województwa Mazowieckiego.

 

Poniedziałek, 21.08.2023

18:00 | „Midrasze” - spotkanie z Rabinem Łodzi, Dawidem Szychowskim | Wykład | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Czym są midrasze? O co w nich chodzi? Skąd pochodzą i dlaczego powstały – zapraszamy na wykład Rabina Łodzi, Dawida Szychowskiego.

Zadanie „Synagoga” w Grodzisku dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa.

 

Dawid Szychowski (ur. 8 listopada 1982 w Białej Podlaskiej) – polski rabin. Od września 2015 rabin Łodzi.
W latach 2003–2008 studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po przyjeździe rabina Boaza Pasha do Krakowa w 2006, rozpoczął naukę pod jego opieką.

W latach 2009–2015 kształcił się w izraelskich jesziwach: Machon Meir i Midrash Sfaradi w Jerozolimie oraz w Yeshivat Hamivtar w Efracie. Ukończył dwuletni program Beren Strauss Amiel przygotowujący przyszłych rabinów do pracy z żydowskimi społecznościami poza Izraelem. Jest uczniem rabina Uriego Szerkiego z Machon Meir i rabina Szlomo Wilka z Ohr Tora Stone. Uczył się również u rabina Adina Szteinzalca. W marcu 2015 dostał smichę rabinacką z rąk rabina Jakowa Pereca, a kilka miesięcy później od rabina Szlomo Riskina. Jest emisariuszem organizacji Shavei Israel.

19:00 | „Polak - Polka, Żyd - Żydówka, Artysta - Artystka. Tożsamość a awangarda” | Spotkanie Sylwii Chutnik i Jarosława Suchana | Namiot Festiwalowy, Park Skarbków

Niemal wszystkie ruchy awangardowe deklarowały swój internacjonalizm i obojętność na narodowe, etniczne czy religijne różnice. Podmiotem ich programów i adresatem ich działań była jednostka wyzwolona z narzucanych przez macierzystą kulturę ograniczeń. Artyści awangardowi czuli się – i faktycznie byli – członkami wielkiej postępowej międzynarodówki. Ich ideologia była zwrócona w przyszłość, a praktyka artystyczna manifestowała na ogół momenty zerwania z kulturową przeszłością. Wydawać by się mogło, zatem, że rozpatrywanie awangardy w odniesieniu do rodzimych kultur jej twórców nie znajduje uzasadnienia. Czy jednak rzeczywiście?

Spotkanie Sylwii Chutnik, pisarki, wokalistki, felietonistki i działaczki społecznej z Jarosławem Suchanem, krytykiem sztuki, wieloletnim dyrektorem Muzeum Sztuki w Łodzi.

Jarosław Suchan – historyk sztuki, krytyk, kurator, w latach 2006-2022 dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi. Kurator wielu wystaw prezentowanych m. in. w Centre Pompidou w Paryżu, Museo Reina Sofia w Madrycie, Fundação Serralves w Porto, Gemeentemuseum w Hadze. Autor tekstów poświęconych awangardzie, modernizmowi, sztuce współczesnej i muzeologii; redaktor wydawnictw o twórczości Władysława Strzemińskiego, Tadeusza Kantora, polsko-żydowskiej awangardzie i awangardowym muzealnictwie.

Sylwia Chutnik – urodzona w 1979 roku w Warszawie. Doktor nauk humanistycznych. Z wykształcenia kulturoznawczyni, absolwentka Gender Studies na UW. Pisarka, publicystka, działaczka społeczna i promotorka czytelnictwa. Członkini Związku Literatów Polskich i Stowarzyszenia Unia Literacka. Kuratorka festiwali i inicjatyw literackich (Międzynarodowy Festiwal Literacki Apostrof, Kawiarnia Literacka OFF Festival, dyskusje i spotkania autorskie). Była wykładowczynią w Instytucie Kultury Polskiej UW oraz w szkole pisania Maszyna do Pisania. Felietonistka ,,Polityki”;, „Pani”, „Wysokich Obcasów”, ,,Gazety Stołecznej” i wielu portali internetowych. Współprowadziła programy literackie „Cappuccino z książką” i „Zapomniani – odzyskani” w TVP Kultura oraz „Barłóg literacki”. Jej teksty ukazały się w książkach zbiorowych oraz w wielu katalogach do wystaw sztuki współczesnej i programach teatralnych (między innymi Teatru Wielkiego – Opery Narodowej, Galeria Bunkier Sztuki, Muzeum Nobla w Sztokholmie). Publikuje gościnnie na łamach prasy polskiej i zagranicznej. Jej teksty naukowe znalazły się w ponad 20 opracowaniach i książkach zbiorowych. Stypendystka Homines Urbani 2008, Instytutu Books from Lithuania 2009, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2010, Miasta Stołecznego Warszawy 2010, Instytutu Goethego 2010.

Wydarzenie odbywa się we współpracy z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

Wydarzenie jest finansowane przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszu EOG oraz przez budżet krajowy

Restauracja The Park – oficjalny partner gastronomiczny Festiwalu Kultury Żydowskiej – otwiera się na bliskowschodnią i izraelską kuchnię na czas trwania festiwalu.